การติดตั้งบริภัณฑ์ทางไฟฟ้าอย่างตู้ไฟ ตู้ MDB (Main Distribution Board) หรือ ตู้สวิทช์บอร์ด (Switchboards) ให้เกิดความปลอดภัยในการใช้งานนั้น การกำหนดมาตรฐานระดับชั้นการป้องกันของเปลือกหุ้มบริภัณฑ์ไฟฟ้า (รหัส IP) อ้างอิงตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม เลขที่ มอก. 513-2553 จึงมีความจำเป็น เพื่อให้ผู้ใช้งานบริภัณฑ์ทางไฟฟ้ามีความปลอดภัยสูงสุดในการใช้งาน
บริภัณฑ์ไฟฟ้า (Electrical Equipment)
บริภัณฑ์ทางไฟฟ้า หมายความว่า อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ วัสดุ เครื่องประกอบ หรือเครื่องจักรที่ใช้ไฟฟ้าเป็นต้นกําลัง หรือเป็นส่วนประกอบ หรือที่ใช้เกี่ยวเนื่องกับไฟฟ้า อย่างเช่น ตู้คอนโทรลไฟฟ้า ตู้ MDB (Main Distribution Board) ตามอาคารสำนักงาน หรือตู้ไฟโรงงาน ที่เจ้าของโรงงานต้องใช้วัสดุ อุปกรณ์ และส่วนประกอบต่าง ๆ ให้เป็นไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม หรือมาตรฐานอื่นที่ยอมรับกัน ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่ง
มารู้จักกับ IP CODE มาตรฐานกันน้ำกันฝุ่นกันเถอะ!
มาตรฐานระดับการป้องกัน หรือ IP (Ingress Protection) เป็นมาตรฐานที่ทั่วโลกยอมรับ และใช้เป็นรหัส (Marking) เพื่อแสดงถึงระดับการป้องกันสิ่งห่อหุ้มบริภัณฑ์นั้น ว่าได้รับการป้องกันฝุ่นและน้ำได้มากน้อยเพียงใด โดยแสดงเป็น IP ตามด้วยตัวเลขสองหลักคือ X และ Y
วิธีอ่านรหัส
IP Code จะขึ้นต้นด้วย IP เสมอ
– ตัวเลขหลักแรก (X) แสดงถึงระดับการป้องกันจากการคุกคามของอนุภาคที่เป็นของแข็ง
– ตัวเลขที่สอง (Y) แสดงถึงระดับการป้องกันจากการคุกคามของอนุภาคของเหลว
หากการป้องกันใดไม่กำหนด อาจแสดงด้วย “_” หรือ “x” หรือเว้นช่องว่างไว้ เช่น IPx4
จะหมายถึงไม่มีการระบุระดับการป้องกันในหัวข้อนั้น แต่ไม่ได้แปลว่าไม่ป้องกัน แค่ไม่ได้ระบุว่าป้องกันระดับใด
มาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้า จึงมีข้อกำหนดให้แสดงระดับการป้องกัน ให้กับสิ่งห่อหุ้มบริภัณฑ์ทางไฟฟ้า อย่างตู้คอนโทรล หรือตู้ควบคุมไฟฟ้า เพื่อให้ช่างไฟฟ้าสามารถเลือกใช้ และติดตั้งบริภัณฑ์ทางไฟฟ้านั้นได้เหมาะสมกับสถานที่ติดตั้ง
ปกติสิ่งห่อหุ้มบริภัณฑ์ทางไฟฟ้าที่เป็นแผงย่อย วิศวกรไฟฟ้าและช่างไฟฟ้า มักจะเลือกใช้ระดับการป้องกันที่ IP44 หรือ IP54 การพิจารณาสถานที่ติดตั้งของบริภัณฑ์ไฟฟ้าดังกล่าว จะเป็นเกณฑ์ในการพิจารณาเลือกใช้ระดับการป้องกันสิ่งห่อหุ้มบริภัณฑ์
ความแตกต่างของตู้ไฟระดับการป้องกัน IP44 และ IP55
ตัวเลขหลักแรก
แสดงถึงระดับป้องกันการคุกคามจากอนุภาคของแข็ง เลข 4 สามารถป้องกันของแข็งที่มีขนาดตั้งแต่ 1 mm ขึ้นไป ตัวอย่างเช่น ป้องกันการสัมผัสตัวอุปกรณ์โดยไม่ตั้งใจจากสายไฟ ไขควง รวมทั้งแมลงบางชนิด
ในขณะที่ เลข 5 นั้น จะสามารถป้องกันการคุกคามของอนุภาคฝุ่นได้ แต่อาจมีสิ่งเล็กน้อยเล็ดลอดเข้าไป จากการเปิดฝาตู้ไฟ หรือฝาตู้ของสิ่งห่อหุ้มผลิตภัณฑ์ไฟฟ้านั้น เพื่อการใช้งานในระยะเวลาสั้น ๆ แต่ไม่มีผลใด ๆ ต่อการทำงานของอุปกรณ์
ตัวเลขหลักที่สอง
แสดงระดับการป้องกันการคุกคามจากอนุภาคของเหลว เลข 4 จะสามารถป้องกันละอองน้ำ (Spray Nozzle) ที่ตกกระทบตัวอุปกรณ์ได้จากทุกทิศทาง
ในขณะที่เลข 5 จะสามารถป้องกันการป้องกันน้ำจากการฉีดที่ตัวอุปกรณ์ได้จากทุกทิศทาง (6.3 mm-Nozzle) หากช่างไฟฟ้าที่ต้องการตู้ไฟกันน้ำมาใช้ในการติดตั้ง จะต้องพิจารณาตัวเลขหลักนี้เป็นพิเศษ
ดังนั้นการพิจารณาออกแบบ และเลือกใช้ตู้ไฟ ตู้คอนโทรล หรือสิ่งห่อหุ้มบริภัณฑ์ไฟฟ้าอื่น ๆ ให้มีระดับการป้องกันที่เหมาะสม เป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้การติดตั้งบริภัณฑ์ไฟฟ้า เป็นไปตามมาตรฐานปกติสำหรับการใช้งานทางไฟฟ้า ซึ่งจะช่วยทำให้ประหยัดค่าใช้จ่ายในการติดตั้ง และยังคงเกิดความปลอดภัยสูงสุดจากการใช้งานทางไฟฟ้าให้กับผู้ใช้งานอีกด้วย